ความสำคัญของการออกกำลังกายเป็นประจำและวิธีลดความเสี่ยงการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำ

26 ส.ค.

ความสำคัญของการออกกำลังกายเป็นประจำและวิธีลดความเสี่ยงการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำ

คนส่วนมากตระหนักดีว่าการออกกำลังกายเป็นประจำเป็นสิ่งที่ควรทำ แต่ด้วยวิถีชีวตสมัยใหม่ที่เต็มไปด้วยความเร่งรีบ ทำให้หลายคนละเลยการดูแลร่างกาย บ่อยครั้งก็อ้างว่าไม่มีเวลา การออกกำลังกาเป็นประจำได้รับการพิสูจน์แล้วว่าสามารถลดความเสี่ยงของโรคเบาหวานประเภท 2 โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดต่างๆ รวมถึงมะเร็งบางชนิดได้ด้วย ประโยชน์ของการออกกำลังกายเป็นประจำมีทั้งระยะสั้นและระยะยาว เพียงแค่รู้จักยืดเส่นยืดสายให้ได้ 30 นาทีต่อวัน

ออกกำลังกายเป็นกิจวัตรสำคัญไฉน?
มนุษย์มักมีนิสัยคุ้นชินกับกิจกรรมที่ทำอยู่ซํ้าๆ เดิมๆ เรามักจะปรับตัวได้ดีกับกิจวัตรประจำวัน ซึ่งจะใช้ได้ผลกับการออกกำลังกายหากทำอย่างสมํ่าเสมอแน่นอน การออกกำลังกายช่วยสร้างเสริมสมาธิและความจำ พร้อมทรงคุณประโยชน์นานัปการ ถ้าคุณมีเหตุไม่ได้ออกกำลังกายวันใดวันหนึ่ง คณุควรเริ่มต้นใหม่ในวันถัดไปอย่าผัดวันประกันพรุ่ง รอให้ถึงวันนั้นวันนี้ก่อนค่อยทำ ลักษณะนิสัยที่ดีเช่นนี้จะถูกบั่นทอนได้ในเวลารวดเร็วควรตัดสินใจเลือกการออกกำลังที่คุณชื่นชอบหรือถนัดสักอย่าง ลงมือปฏิบัติจริงจังเสียตั้งแต่วันนี้ เลือกประเภทที่ท้าทายบ้าง กายบริหารหรือกีฬานั้นไม่ควรง่ายหรือยากเกินไป เพราะอาจส่งผลเสียต่อแรงจูงใจของคุณได้

ประโยชน์ทั่วไปของการออกกำลังกาย
การออกกำลงักายเป็นประจำจะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคและภาวะรุนแรงต่างๆ อีกทั้งยังช่วยให้คุณรักษานํ้าหนักตัวได้คงที่ บุกคลิกภาพดูดีมากขึ้น ลดความเสี่ยงต่อการหกล้ม หรือถ้ามีอาการเจ็บป่วยทั่วไปก็จะฟื้นตัวได้เร็ว การออกกำลังกายช่วยกระตุ้นฮอร์โมนอันส่งผลตอภาวะอารมณ์ด้านบวก เช่น เอนดอร์ฟิน เซโรโทนินโดปามีนและออกซิโทซิน

ควรออกกำลังกายมากน้อยแค่ไหน?
ปริมาณในการออกกำลังกายขึ้นอยู่กับเป้าหมายของคุณ ผู้เชี่ยวชาญด้านสขุภาพแนะนำให้ออกกำลังกายที่มีความเข้มข้นปานกลางอย่างน้อย 30 นาทีต่อวันเพื่อลดความเสี่ยงต่อสุขภาพ หรืออย่างน้อยที่สุดก็ออกบ้างดีกว่าไม่ได้ออกเลย หากคุณไม่เคยออกกำลังกายใดๆ มาก่อน เราขอแนะนำให้พูดคุยกับแพทย์ก่อนที่จะเริ่มกีฬาหรือกายบริหารทุกชนิด อย่างไรก็ตามแม้การออกกำลังกายจะไม่มีความเสี่ยงต่อสุขภาพก็จริง คุณก็ไม่ควรหักโหม ใช้เวลาค่อยเป็นค่อยไปจนถึงระดับที่ต้องการ

แม้ว่าในเชิงปฏิบัติจะแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ แต่แนวทางที่ว่า “ออกกำลังกายเล็กนอยแต่บ่อยครั้ง” นั้นน่าจะดีที่สุดสำหรับคนส่วนใหญ่ คุณควรตั้งเป้าหมายการออกกำลงักายระดับปานกลางระหว่าง 150 ถึง 300 นาทีต่อสัปดาห์ถ้าคุณชอบออกกำลังกายหนัก เป้าหมายของคุณควรอยู่ที่ 75 ถึง 150 นาทีต่อวันควรเพิ่มกิจกรรมที่หลากหลายเพื่อเสริมสร้างความแข็งแกร่งของกล้ามเนื้ออย่างน้อยสัปดาห์ละสองครั้ง

จะประยุกต์การออกกำลังกายให้เข้ากับชีวิตประจำวันได้อย่างไร?
บ่อยครั้งมีข้ออ้างค่อนข้างง่ายสำหรับการไม่ออกกำลังกาย คือ ผู้คนไม่รู้ว่าจะดัดแปลงการออกกำลังกายให้เข้ากับวิถีชีวิตปกติในแต่ละวันได้อย่างไร อาทิ เช่น การเดินหรือปั่นจักรยานไปทำงาน หรือทางเลือกอื่นๆ เช่น ลงจากบีทีเอส (BTS)หรือ เอ็มอาร์ที (MRT) ก่อนเวลาสักป้ายแล้วเดิน นับจากป้ายที่คุณลงไปถึงที่หมายก็ไม่ได้ไกลจนเกินไป หรือเดินกับลูกๆ ไปโรงเรียน กรุงเทพฯ มีสวนสาธารณะสงบร่มรื่นหลายแห่งให้คุณได้เดินเล่นหนีมลพิษตามท้องถนน

การออกกำลังกายสามารถลดความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำได้หรือไม่?
ลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำส่วนลึก (DVT) เป็นภาวะที่ร่ายแรงและอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตซึ่งเป็นผลมาจากก้อนเลือดที่ก่อตัวอยู่ลึกเข้าไปในร่างกายโดยมักเกิดที่ขา หากลิ่มเลือดแข็งตัวก็สามารถเดินทางไปยังปอดซึ่งเรียกว่าเส้นเลือดอุดตันในปอดมักเป็นอันตรายถึงชีวิตหากตรวจไม่พบโดยเร็ว การออกกำลังกายช่วยเพิ่มการไหลเวียนและช่วยผ่อนคลายผนังของหลอดเลือดส่งผลให้เลือดไหลเวียนไดดีขีนึ้ เลือดที่เคลื่อนไหวได้อย่างอิสระมีโอกาสน้อยที่จะถูกปิดกั้นซึ่งจะช่วยลดโอกาสในการก่อตัวเป็นภาวะดีวีที (DVT)

คนเป็นดีวีที (DVT) ได้อย่างไร?
มีสาเหตุหลายประการที่ทำให้คนเกิดลิ่มเลือด แต่ดีวีที (DVT) มักเกิดจากการไหลเวียนไม่ดีอาจมีปัจจัยร่วมหลายอย่าง เช่น หลอดเลือดแดงหนาขึ้นหรือแคบลงเนื่องจากอายุหรือสขุภาพโดยทั่วไปไม่แข็งแรง การออกกำลังกายได้รับการพิสูจน์แล้วว่าช่วยเพิ่มการไหลเวียนและสุขภาพหัวใจ หลอดเลือดลดโอกาสในการก่อตัวเป็นดีวีที (DVT) อย่างไรก็ตามแม้แต่ผู้ที่มีบุกคลิกกระฉับกระเฉงก็สามารถเกิดลิ่มเลือดได้หากอยู่ในท่าเดียวเป็นเวลานาน เช่น ในเที่ยวบินระยะไกล ดังนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องเคลื่อนไหวเป็นระยะๆ และออกกำลังกายเบาๆ เพื่อเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจและเพิ่มการไหลเวียนของกระแสเลือด

การออกกำลังกายสำหรับดีวีที (DVT)
การออกกำลังกายสมํ่าเสมอเพื่อสุขภาพตามที่ระบุไว้ข้างต้นจะช่วยส่งเสริมสุขภาพโดยรวมและความเป็นอยู่ที่ดี พร้อมกับลดโอกาสในการเกิดอาการดีวีที (DVT)หากคุณทำงานประจำในตึกสำนักงานหรือโดยสารเที่ยวบินนานหลายชั่วโมง มีเกร็ดการออกกำลังเล็กๆ น้อยๆ ที่สามารถทำได้ในช่วงเวลาดังกล่าวเพื่อลดความเสี่ยง นอกจากนี้หากเป็นไปได้คุณควรหลีกเลี่ยงการนั่งไขว้ขาเพราะอาจส่งผลกระทบต่อการไหลเวียนของเลือดได้ ตัวอย่างกายบริหารง่ายๆ ที่คุณสามารถทำได้ขณะนั่งที่เดียวนานๆ ได้แก่

  • การยืดเหยียดขา – ให้ต้นขาอยู่บนเบาะค่อยๆยกขาขึ้นจนขนานกับพื้น ลดต้น ขาลง ทำซํ้ากับขาอีกข้าง
  • ขยับข้อเท้า – ตรึงส้นเท้ากับพื้น ยกปลายนิ้วเท้าเข้าหาหน้าแข้ง แตะปลายเท้า ลงพื้น ทำซํ้ากับเท้าอีกข้าง
  • เดินกับที่ขณะนั่ง – ขยับขาเหมือนคุณกำลังเดิน แต่อยู่ในท่านั่งเป็นเวลา 2 นาที เพิ่มความเร็วเท้าที่ทำได้ทำได้บ่อยทุกๆ หนึ่งชั่วโมง

ถ้าเป็นดีวีที (DVT) แล้วจะออกกำลังกายได้หรือไม่?
แม้ว่าคุณมีภาวะดีวีที (DVT) แล้วก็สามารออกกำลังกายได้ซึ่งจะเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง แต่เพื่อความปลอดภัยและการปฏิบัติที่ถูกต้องคุณควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ การออกกำลังกายจะช่วยบรรเทาการอุดตันของหลอดเลือดดำซึ่งเป็นโรคที่อาจจำกัดการไหลเวียนของเลือดเข้าสู่หัวใจ แนะนำให้ทำกิจกรรมแอโรบิค เช่น เดิน ว่ายนํ้า หรือเต้นรำ การสร่างกล้ามเนื้อโดยเฉพาะที่ขาจะช่วยส่งเสริมให้เลือดไปเลี้ยงได้ดีขึ้น ช่วยลดโอกาสที่ก้อนอื่นจะก่อตัวขึ้นหรือลิ่มเลือดที่มีอยู่จะมีขนาดใหญ่ขึ้นคนส่วนใหญ่ที่ป่วยด้วยโรคดีวีที (DVT) มักใช้ยาเป็นประจำ เช่น ยาสลายลิ่มเลือดหรือแอสไพรนิ ถ้าคณุใช้ยาประเภทนี้อยู่ ก่อนออกกำลังกายควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับผลข้างเคียงของยาเสียก่อน